تفسیر سوره ماعون - ۴

" بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحیمِ "

" أرأَیتَ الَّذی یُکَذِّبُ بِالدّینِ "

از نظر تحلیل عقلی، بودن در راه یا در دین باید به این صورت باشد که انسان به خدا نزدیک بشود؛ اگر نبود، در راه نیست. و این خود، تکذیب عملی است.کسانی که اینچنین در راه و روش و دین هستند، و هیچ تحوّلی در وجودشان نیست، اینها از مصادیق این آیه هستند: " أرَأَیتَ الَّذی یُکَذِّبُ بِالدّینِ ".

بعضی از مفسّران خواسته اند بگویند این آیه ی اوّل، درباره ی کفّار و حتی برخی کفّار مشخّص است، مانند ابوجهل و بعضی از افراد که در صدر اسلام بوده اند؛ یا مطلق کفّار که دین را معتقد نیستند یا عدّه و افراد مشخّصی از کفّار.

البته آیه ی اوّل را می شود به اینها تطبیق داد که : " آیا می بینی آنها را که دین را تکذیب می کنند؟ " . ولی آیات بعدی که در رابطه با این آیات است، با این آیه ی اوّل ، دیگر سازش نخواهد داشت. چون بعد از آن می فرماید: آنهایی که دین را تکذیب می کنند آنهایی هستند که یتیم را می رانند و در إطعام مساکین، هیچگونه تشویق قولی و عملی ندارند؛ بعد، یکدفعه می فرماید: وای بر نمازگذارانی که اینچنین هستند. معلوم می شود اینها نماز می خوانند. لحن آیه روشن است.

اگر دقّت کنیم می فهمیم این نظری که بعضی از مفسّرین داده اند که: " أرَأیتَ الّذی یُکَذِّبُ بِالدّینِ " ، ناظر بر کفّار علی الإطلاق است یا ناظر بر برخی از کفّارِ مشخّص هست، آنوقت تفسیر نادرستی خواهد بود که با آیات بعدی نمی خواند.

حقیقت، این است که:

آیه، ناظر به همان مسأله ای است که عرض شد؛ که ملاکِ بودنِ در دین ، این است که انسان، با داشتنِ دین، راه رو باشد و تقرّب داشته باشد و هر روزش غیر از روز دیگر باشد و خلاصه، دین در وجودش اثرات حول داشته باشد؛ یعنی تحوّل داشته باشد؛ در وجودش تحوّل به وجود بیاورد ؛ چون این، راهی است که انسان را به سوی خدا نزدیک می کند.

ما باید عُقَلایی یک فکر اساسی کنیم که اصلاً ما با خدا چگونه هستیم؟ فاصله ی بین ما و خدا چه فاصله ای است؟ و این، نزدیک شدن، چه نزدیک شدنی است؟ که ما هر روز با نماز خواندن و با روزه گرفتن، با انجام همه ی وظایف دینی، این نزدیک شدن را به ظاهر، در نظر می آوریم و نیّت هم می کنیم.

عقل من و شما آیا قبول می کند فاصله ای که بین ما و خدا هست، یک فاصله ی مکانی باشد؟ نه، فاصله ی زمانی هم نیست. یک فاصله ی خاصّی است، وجودی است. یعنی وجود ما باید متحوّل باشد تا به حضرت حقّ نزدیک شود. و اگر تحوّل نباشد، تقرّب هست یا نیست؟

اگر ما همان باشیم که هستیم، فاصله ی زمانی که نباید مطرح کنیم. فاصله ی بین ما و خدا ، زمانی و مکانی نیست.

منبع: mshojaee.persianblog.ir